Czcionka
A A+ A++
Kontrast
A A A A

Rozsądnie o oglądaniu programów telewizyjnych przez dzieci i grach komputerowych

Ewa Zielińska

W ostatnich latach wiele się pisze i  mówi na temat nowoczesnych nośników informacyjnych do których  należą miedzy innymi  telewizja i  komputer.  W środkach masowego przekazu  często szuka się odpowiedzi na pytania:  Czy dziecko dwuletnie  powinno  oglądać telewizję? Jak długo starszy przedszkolak może siedzieć przed  ekranem telewizora i monitorem? Czym kierować się przy wyborze programów  telewizyjnych  i gier komputerowych dla młodszych uczniów? Jaki wpływ  na rozwój fizyczny i  intelektualny dziecka ma telewizja i gry  komputerowe? Podobne pytania zadają  sobie rodzice młodszych i starszych przedszkolaków a także  dzieci rozpoczynających naukę w szkole.

W rozmowach z rodzicami słyszymy : Wojtek ma dopiero sześć lat a już  potrafi nie tylko uruchomić komputer ale i  korzystać i Internetu.... Krzyś  nie chce się bawić zabawkami tylko  każdą wolną chwilę spędza przed telewizorem...Kasia, uczennica klasy  pierwszej,  dzisiaj mnie  zaskoczyła opowiadając o grze komputerowej  dzięki której odbyła wirtualną podróż  do innego świata...

Starsze przedszkolaki i mali uczniowie  po powrocie z przedszkola lub szkoły  zagospodarowują sobie wolny czas  tak:  zasiadają wygodnie np. z chipsami przed telewizorem i oglądają wybrany przez siebie  program  albo grają w gry komputerowe. Czasami   też  poruszają się  w sieci Internetu szukając odpowiedzi na  interesujące ich   pytania.  
Wszyscy są z tego faktu zadowoleni  zarówno dzieci jak i  rodzice : dzieci bo nikt od nich niczego nie chce a rodzice bo wreszcie  mają trochę  czasu  dla siebie. Często jest też    tak, że dorośli akceptują a nawet  zachęcają  do oglądania programów  telewizyjnych szczególnie o charakterze edukacyjnym  gdyż dzięki nim  dziecko nie tylko zdobywa wiedzę,  poznaje bogactwo świata, którego nie  zobaczy w otaczającej rzeczywistości ale i rozwija swoje  zainteresowania.

Telewizja i komputer to dobrodziejstwo  cywilizacji, narzędzia  zdobywania wiedzy. Jeżeli korzystanie przez  dzieci z tych nowoczesnych nośników informacji jest kontrolowane to  przynosi oczekiwane i  pozytywne rezultaty. Niestety często jest tak, że dzieci oglądają w telewizji  przypadkowe programy,  grają w gry o  wątpliwych walorach edukacyjnych i wówczas pojawiają się problemy  wychowawcze i edukacyjne.  Nikt już nie ma wątpliwości, że telewizja,  komputer, Internet to:

- okno na świat. Tu zobaczy się to, czego nie zobaczy się w otaczającej rzeczywistości  np. wieloryby w oceanie, misie Koala śpiące na drzewach, niespotykane w  regionie zamieszkania zjawiska przyrodnicze a nawet start rakiety  kosmicznej;

- sposób rozbudzania zainteresowań.Tu można zgłębić  tajniki astronomii zobaczyć planety, komety, drogę mleczną, podziwiać ich wygląd i uzyskać odpowiedź na wiele trudnych   pytań, a potem wybrać się z rodzicami do obserwatorium astronomicznego. Można też poznać  życie codzienne dzieci różnych narodów a potem czasie wakacji wraz  z rodzicami  uczestniczyć w tradycyjnych zajęciach,   zabawach  i obrzędach ludowych. Oglądanie na ekranie wspaniałych  budowli, tras komunikacyjnych, bajecznych  parków i ogrodów  może  przyczynić się do rozbudzenia zainteresowań architekturą (w tym  zieloną), projektowania z oklejonych papierem kolorowym  pudełek po  zapałkach i materiału przyrodniczego  osiedli mieszkaniowych itp.;

- jeden ze sposobów  uczenia pożądanych zachowań. Bohaterowie filmów są postaciami najczęściej  naśladowanymi przez dzieci. Ponieważ  prezentują różne  zachowania  i postawy  dlatego warto po obejrzeniu   filmu  porozmawiać z dzieckiem o tym , co było dobre a co złe w   zachowaniu bohatera a także wyjaśnić  dlaczego tak nie należy postępować lub   w jaki sposób można naprawić wyrządzoną krzywdę;

-sposób rozbudzania dziecięcej ciekawości. Program telewizyjny może być wstępem do poznawania świata np.  przyrodniczego,  technicznego, społecznego. Dziecko po obejrzeniu filmu o życiu   niedźwiedzia polarnego może w książeczkach dla dzieci  lub encyklopedii  poszukać ciekawostek o niedźwiedziach np.: Jaka jest masa  niedźwiedzia  polarnego ? Ile lat żyje na wolności a  ile w ogrodach zoologicznych?  Kiedy i gdzie rodzą się małe niedźwiadki? itp.  Ten film może być inspiracją do poznania innych niedźwiedzi np.  brunatnego, grizzli,  pandy itp.

Programy telewizyjne i  komputerowe mogą być też  zagrożeniem dla rozwoju fizycznego,  intelektualnego i  społeczno - moralnego. Badania wykazały, że dzieci które spędzają wiele  czasu przed ekranem telewizyjnym rozwijają się wolniej. Wolniej uczą się mówić, posiadają mniejszy zasób słów, później nabywają umiejętność czytania i pisania oraz  gorzej się uczą. Dzieje się tak dlatego, że  dzieci poznają otaczającą rzeczywistość poprzez zmysły: smak węch,  wzrok, słuch, dotyk. Im one są  wrażliwsze tym bogatsze jest poznanie świata. Niestety ekran telewizora pobudza tylko wzrok i słuch i dlatego  brak innych doznań przyczynia się do uboższego poznawania  rzeczywistości.

Siedzenie przed ekranem telewizora lub  monitorem komputera powoduje, że dziecko nie ma czasu ani na   spacery i wycieczki ani na  gry i zabawy sportowe  a przecież aktywność ruchowa  szczególnie na powietrzu  ma ogromny wpływ na zdrowie i rozwój fizyczny  dzieci. Brak czasu na zabawę zabawkami i zabawę z  rówieśnikami  może  być przyczyną trudności: w nawiązywaniu kontaktów z innymi dziećmi,  nabywaniu umiejętności zgodnego współdziałania,  ustalaniu  i  przydzielaniu  ról społecznych, przestrzeganiu  umów,  negocjowaniu np.  tematu zabawy i podejmowaniu decyzji.  Niestety ani  oglądanie telewizji ani   gry  komputerowe  nie są  rozrywkami  zespołowymi. Dlatego dzieci spędzające dużo czasu przed ekranem mają mniejszy kontakt z  rówieśnikami  nawet wtedy, gdy wspólnie oglądają film czy grają w grę. Spędzanie czasu przed ekranem telewizyjnym przyczynia się do  niekontrolowanego spożywania np.  słodyczy,  chipsów itp.
Dzieci  wpatrzone w ekran nawet nie wiedzą kiedy  pochłaniają jedną paczkę chipsów za drugą   i zachowują się tak, jakby cały świat to było tylko  to, co jest  na ekranie. Takie zachowania są  bardzo niepokojące gdyż z  jednej strony mają negatywny wpływ na zdrowie a z drugiej strony dzieci  tak silnie identyfikują się  bohaterem filmu (gry), że nie odróżniają fikcji od świata realnego. Brak kontaktu z rodzicami i  rozmowy na  temat  zachowania się bohatera, wyjaśnienia  sposobu jego postępowania,  oceny  co dobre a co złe powoduje, że dziecko naśladuje zachowanie  swojego idola i powtarza to, co widziało na ekranie.

                                                             O oddziaływaniu gier  komputerowych

Rozpowszechnianie komputerów wzrasta  bardzo szybko. W niedługim czasie  komputer będzie tak powszechny jak  telewizor. Wzrastająca popularność gier nie pozostaje bez wpływu na  psychikę  i zachowania dzieci.  Badania wskazują, że 95% gier pokazuje  treści  agresywne a więc zabawa polega na walce z różnymi istotami:  ludźmi, zwierzętami i przy użyciu różnych narzędzi (broni).
Oglądanie  scen agresywnych przyczynia się do wzrostu przemocy i agresywnych  zachowań dzieci, które przecież  naśladują zachowania swoich idoli.  Dziecko grające w grę z wątkami drastycznymi aby wygrać musi  identyfikować się z agresorem i  dokonywać przemocy. Wprawdzie są to  czynności symulowane  i dzieją  się  w wirtualnym świecie  to jednak  przyzwyczaja się ono do takich scen a wielokrotne ich oglądanie osłabia  zdolności empatyczne.

Ponadto dzieci te cechuje większa impulsywność,   koncentracja na sobie, swoich potrzebach, nastawienie na  podporządkowywanie sobie innych, mniejsze uwrażliwienie na dobro i zło,  zawężenie zainteresowań a nawet napastliwość i podejrzliwość.  Gry  komputerowe  z niebezpiecznymi  treściami  kojarzą przemoc z nagrodą, gdyż  dziecko otrzymuje punkty za pokonanie przeciwnika lub jego  wyeliminowanie  i w związku z tym  ma poczucie sukcesu.

Na szczęście na rynku mamy dla starszych przedszkolaków i młodszych uczniów gry edukacyjne, tematyczne,  sportowe, strategiczne, dzięki którym dzieci rozwijają swoje  zainteresowania np. przyrodnicze, matematyczne, językowe. Ponadto  doskonalą umiejętności czytania, pisania i liczenia.  Usprawniają też  koordynację wzrokowo - ruchową, pamięć, pobudzają wyobraźnię a także  rozwijają  myślenie strategiczne. Wygrywając dziecko wzmacnia poczucie  własnej wartości a porażkę odbierają jako błąd a nie jako katastrofę. Dlatego dorośli kupując grę komputerową powinni z uwagą  czytać informacje umieszczone na opakowaniu. Zwykle w prawym górnym rogu  opakowania znajduje się informacja podająca wiek dziecka, dla którego  przeznaczona jest gra lub ikonka PEGI informująca, że gra nie zawiera  niepożądanych treści. Dobierając tematykę gry należy wziąć pod uwagę zainteresowania dziecka  (przygodowe, logiczne, zręcznościowe) lub  wybrać grę z ulubionym bohaterem dziecka (Kubuś Puchatek itp.) 

Rady i wskazówki dla rodziców dzieci korzystających z telewizji, Internetu i grających w gry komputerowe

Granica wieku korzystania z nowoczesnych nośników informacji wyraźnie obniżyła się. Już dzieci w wieku  przedszkolnym korzystają z komputera a nawet Internetu. Dlatego  konieczne jest :

-ustalenie limitu czasowego oglądania telewizji lub korzystania z komputera. Wszystko zależy od wieku dziecka i umiejętności skupiania uwagi . Może  to być jedna godzina dziennie ale w dwóch porcjach lub 45 minut w jednej porcji. Po wyłączeniu telewizora (komputera) należy dziecku  zaproponować  obejrzenie lub przeczytanie książeczki, wspólną zabawę, pomoc w przygotowaniu posiłku, nakryciu  stołu, spacer lub wyjście na  rower itd.;

- oglądanie razem z dzieckiem programu telewizyjnego  aby pytaniami  zachęcić dziecko do  wypowiadania się na temat tego, co widzi, co się zdarzyć może, kto ma rację, który bohater się podoba a  który nie i dlaczego.

- przeprowadzeniem z dzieckiem rozmowy o sposobie korzystania z komputera, Internetu  zaletach  i zagrożeniach wynikających z posługiwania się nimi ;

- ustalenie zasad korzystania Internetu np. bez  podawania  informacji o sobie takich jak:  imię i nazwisko, wiek,  adres zamieszkania i  szkoły, numeru telefonu i tylko wtedy, gdy dorośli są w domu;

- wybieranie tylko tych programów telewizyjnych i gier komputerowych  które przeznaczone są dla dzieci. Dorośli powinni być zorientowani w tematyce programów  telewizyjnych i  gier  komputerowych  aby  uniemożliwiać dzieciom  oglądanie  filmów ze scenami np.  przemocy czy  strachu.  Sceny straszne wzbudzają strach dlatego  oglądając wspólnie z dzieckiem  program  na bieżąco należy komentować to, co na nim się dzieje.

- traktowanie telewizji jako rozrywki a nie jako nagrody lub kary. Nie należy sadzać dziecka przed telewizorem tylko dlatego, że było  grzeczne, lub żeby odpoczęło. Telewizor nie może też być wykorzystywany  ani jako nagroda ani jako kara, gdyż może przyczynić się do   ukształtowania  złych  nawyków.

- konsekwentne przestrzeganie zasady : najpierw wywiązanie się z obowiązków  a potem dopiero korzystanie z komputera.

Oglądanie telewizji,  gry komputerowe,  to nie może być styl spędzania wolnego czasu lecz rozrywka od czasu do  czasu sprawiająca przyjemność. Zadaniem dorosłych jest nie tylko  zapoznanie dzieci z innymi atrakcyjnymi   formami  spędzania czasu ale  wspólne z dziećmi  gry i zabawy na powietrzu dzięki którym poprawią w  znaczący sposób swoją sprawność fizyczną.

http://men.gov.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=2617&Itemid=341

wstecz

Przedszkole Samorządowe w Ślęzie
© 2011-2024 | Odwiedzono: 846710. Dziękujemy